اثرات ساختار فضایی شهر بر نحوه ی دسترسی به خدمات شهری مطالعه موردی:شهر آمل

یکی از مهمترین خصوصیات یک ساختار فضایی شهری مناسب و پایدار، دسترسی مناسب و آسان می باشد.از آنجایی که ساختار فضایی دارای دو الگوی کلی فشرده و پراکنده است،در فرمهای شهری متراکم و فشرده، تمرکز امکانات، افزایش تراکم، توسعه کاربری مختلط که حاوی سفرهای چند منظوره و ارائه خدمات حمل ونقل عمومی است، کاهش تقاضا و مسافت سفرهای شهری و دسترسی مناسب را سبب می گردد. اما در شهرهایی با ساختار پراکنده، نیاز به جابجایی و تقاضا برای سفر و مدت زمان آن در نتیجه ی پراکنش فضایی فعالیتها و کاربریها روز به روز افزایش یافته و تا حدودی دسترسی ها را با مشکل مواجه می سازد. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق،شهر آمل که یکی از شهرهای میانه اندام استان مازندران و همچنین مرکز شهرستان آمل با جمعیتی بالغ بر 199698 نفر و دارای دو منطقه،نه ناحیه و 23 محله است،می باشد. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی الگوی ساختار فضایی شهر آمل و اثرات آن بر نحوه ی دسترسی به کاربری های خدماتی(آموزشی،بهداشتی-درمانی،فضای سبز،تفریحی،تجاری) می باشد.که در ابتدا با استفاده از مدلهای ریاضی تعیین الگوی ساختار فضایی شهر نظیر(ضریب آنتروپی شانون،ضریب آنتروپی نسبی و ضریب موران) الگوی ساختار فضایی شهر تعیین شد .سپس با استفاده از روش پرسشنامه ای وضعیت دسترسی مردم به کاربری های خدماتی و جاذب سفر در شهر بررسی شد و با استفاده از آزمونt یک طرفه مورد ارزیابی قرار گرفت.در ادامه نیز جهت تعیین تاثیر ساختار فضایی شهر بر نحوه دسترسی به کاربری های خدماتی،از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه(آنوا) استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که الگوی ساختار فضایی شهر آمل با استفاده از ضریب آنتروپی شانون و ضریب آنتروپی نسبی پراکنده است و ضریب موران نیز الگوی متمرکز و در عین حال تصادفی این شهر را نشان می دهد.در خصوص دسترسی به خدمات شهری،کیفیت دسترسی شهروندان در حد نسبتا مطلوب گزارش شده است و نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه(آنوا) نیز نشان داده است که موقعیت فضایی محل سکونت شهروندان جز در دسترسی به مرکز شهر،تاثیر و نقش مهمی بر سهولت دسترسی به سایر کاربری ها ندارد. به عبارت دیگر نتایج حاکی از آن است که شهروندان این شهر در هر یک از مناطق درونی،بیرونی و مرکزی شهر، جهت سفرهایشان از دسترسی یکسانی برخوردار می باشند که این امر خود می تواند ناشی از توزیع و جانمایی متعادل و متوازن این کاربری ها در سطح شهر آمل باشد.